De financiële regelingen om statushouders te ondersteunen bij de overgang van de asielopvang van het COA naar huisvesting in een gemeente, verschillen “enorm” per gemeente. Dat meldt VluchtelingenWerk Nederland (VWN) op basis van eigen onderzoek onder 55 gemeenten.
Veel statushouders krijgen volgens de organisatie te maken met een ‘financieel gat’ doordat het leefgeld in de opvang en de uitkering na huisvesting niet op elkaar aansluiten. De meeste gemeenten hebben weliswaar beleid om dit gat te dichten, maar hierin bestaat veel variatie. Zo varieert de overbrugging, bedoeld voor de dagelijkse kosten van levensonderhoud, van 300 tot 1500 euro voor een gezin, en van 200 tot 1000 euro voor een alleenstaande.
Ook wat betreft de voorwaarden, vorm, termijnen en de tijdigheid van de financiële voorzieningen bestaan veel verschillen. Daarnaast merkt VWN op dat gemeenten in hun beleid geen of onvoldoende rekening houden met de speciale situatie van statushouders. “Ze beheersen de Nederlandse taal nog niet voldoende, kennen het financiële systeem in ons land niet, hebben beperkte mentale veerkracht vanwege onverwerkte traumatische gebeurtenissen en het ontbreken van een sociaal netwerk”, staat in het onderzoeksrapport.
“Tijdens de asielprocedure mogen statushouders vrijwel niks en staan zij noodgedwongen in de wachtstand”, voegt VWN-bestuursvoorzitter Frank Candel toe. “Op het moment dat ze een woning toegewezen krijgen, moeten ze ineens van alles regelen.” In veel gemeenten blijkt dat “heel ingewikkeld” te zijn, ziet Candel. En een slecht georganiseerde financiële start leidt volgens hem tot schulden en veel stress. “Dit vormt een belemmering voor de integratie en participatie van statushouders.”
Per 1 januari is het COA gestopt met het aanvragen van toeslagen voor statushouders. Volgens het COA is het aan gemeenten om vluchtelingen hierbij te helpen. “Als een toeslag niet tijdig wordt aangevraagd, kan dit leiden tot een schuld door een betalingsachterstand. Gemeenten gaan verschillend om met deze situatie”, erkende minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber eerder dit jaar in antwoord op Kamervragen van Kati Piri (GroenLinks-PvdA).